Procesy fotograficzne

Procesy fotograficzne

PROCES C – 41

Pierwszym etapem powstania gotowej odbitki jest wywołanie. Wywoływacz barwny (CD-4) jest to roztwór wodny substancji redukującej, konserwującej, antyzadymiającej oraz innego rodzaju dodatków. Wywoływacz barwny jest bardzo podobnym do wywoływacza czarno – białego, różnice jednak dotyczą przede wszystkim trzech jego składników: substancji redukującej, konserwującej oraz dodatków. Jako substancję konserwującą stosuje się w fotografii barwnej siarczan hydroksylaminy – (HN2OH)2ˇH2SO4 – która zapobiega utlenianiu się reduktora (substancji redukującej) w reakcji z tlenem. Obok siarczanu hydroksylaminy, stosuje się równocześnie siarczyn sodu bezwodny, którego jednak nie można stosować w dużych ilościach, gdyż wchodzi w reakcję z produktem utleniania rozkładając go, a to z kolei powoduje zmniejszenie ilości powstających barwników.

W drugim etapie produkt utleniania powstający przy redukcji halogenków do srebra metalicznego wchodzi w reakcję z komponentami barwników w poszczególnych warstwach obrabianego materiału. Po wywoływaniu mamy dwa obrazy: obraz negatywowy srebrowy i obraz barwnikowy w barwach dopełniających do fotografowanego obiektu.

Błonę wyjętą z wywoływacza barwnego przekłada się bezpośrednio do wybielacza. W wybielaczu srebro metaliczne zostaje z powrotem przeprowadzone do postaci halogenków srebra, czyli soli kompleksowych, a dokładnie do postaci bromku srebra.
Jest wiele substancji utleniających, które mogą utlenić srebro metaliczne do jonów srebrowych. Należy jednak pamiętać, że srebro metaliczne powinno być utlenione bez jednoczesnego naruszania wytworzonego już w warstwach barwnika. Należy używać utleniacza na tyle delikatnego, aby nie spowodować uszkodzenia barwników, a jednocześnie działającego skutecznie na srebro metaliczne. Najczęściej stosowaną substancją wybielającą jest sól żelazowo – sodowa kwasu wersenowego (ODTA – FeNa), która w procesie wybielania sama się redukuje i tym samym unieczynnia.

Następnym procesem jest utrwalanie, które możemy podzielić na trzy fazy:
– bromek srebrowy w obecności tiosiarczanu sodowego zamienia się w tiosiarczan srebrowy, również nie rozpuszczający się w wodzie,
– w dalszym oddziaływaniu tiosiarczanu sodu zamieniona tiosiarczan srebrowy w sól trudno rozpuszczającą się w wodzie – tiosiarczan srebrowo – sodowy,
– powstają związki kompleksowe łatwo rozpuszczające się w wodzie, można je więc usunąć z żelatyny.

Roztworem kończącym proces wywoływania jest stabilizator. Dzięki zawartości składników konserwujących wpływa na poprawę stabilności barwników podczas składowania gotowych obrazów. Stabilizator powinien dokładnie wypłukać negatyw ponieważ barwniki wytwarzane w procesie obróbki barwnej nie są zbyt trwałe, pozostawione w warstwie zespolone sole tiosiarczanu – srebrowego jak i tiosiarczanu sodu powodują powolne, a w wilgotnych warunkach przyśpieszone niszczenie obrazu barwnikowego. Dzięki zawartości w nim substancji powierzchniowo czynnych zapewnia dobre spływanie wody z powierzchni błony. Zapobiega w ten sposób znacznemu powstawaniu plam podczas suszenia błony.

PROCES RA – 4

Naświetlony papier należy poddać obróbce chemicznej, czyli wywołaniu. Obecnie stosowany jest proces noszący nazwę, RA – 4.

Przebieg procesu:
– temperatura – 35°C
– wywołanie barwne – 45 s
– wybielanie – utrwalanie – 45 s
– płukanie końcowe – 90 s

Wywoływanie barwne CD:

Naświetlone kryształy halogenków srebra znajdujące się w warstwach światłoczułych materiału, są redukowane do srebra metalicznego, przy czym substancja wywołująca utlenia się. Nie naświetlone kryształy pozostają niezmienione. Utleniona substancja łączy się z odpowiednimi komponentami barwników, znajdującymi się w warstwach światłoczułych, tworząc barwnik, wskutek czego otrzymujemy obraz srebrowy i barwnikowy.

Kąpiel wybielająca – utrwalająca:

Głównym składnikiem wybielacza jest sześciocyjanożelazjan potasu, a substancją utrwalającą jest tiosiarczan sodu. Oba te związki reagują między sobą, więc aby móc zastosować jedną kąpiel wybielająco – utrwalającą zamiast sześciocyjanożelazianu potasu stosuje się sól żelazowo – sodową kwasu wersenowego, dzięki której można połączyć wybielacz z utrwalaczem bez ujemnych następstw. Otrzymamy roztwór spełniający funkcję wybielacza powodujące usunięcie srebra metalicznego, jak też i utrwalacza. Kwas wersenowy wiąże jony metali ciężkich i usuwa je z roztworu.

Płukanie końcowe:

W jego trakcie wszystkie chemikalia użyte do obróbki materiału zostają wypłukane z warstw materiału. Tylko w takim wypadku można zabezpieczyć stabilność wytworzonych barwników.

PROCES E – 6

I. Wywoływanie czarno-białe FD
Jako pierwszy etap procesu E-6 stosuje się wywoływanie czarno-białe. W wywoływaczu FD powstaje czarno-biały obraz negatywowy, który decyduje o późniejszym kształcie pozytywowego obrazu barwnego. Decyduje zatem o jakości reprodukcji barw. Skład chemiczny wywoływacza jest taki sam jaki stosuje się w fotografii czarno-białej, jednak zawiera on dodatkowe składniki, które celem lepszego wykorzystania światłoczułości materiału, wywołują bardziej intensywnie, prowadząc do powstania większego zadymienia obrazu negatywowego. Powstałe zadymienie nie jest groźne, gdyż cały obraz srebrowy negatywowy zostaje w dalszym etapie całkowicie usunięty.
Czas wywoływania czarno-białego 6 minut.
Temperatura wywoływania 38 +/- 0,3° C

II. Płukanie
Podczas płukania po wywołaniu pierwszym przebiegają dwa procesy:
1) dowywoływanie obrazu negatywowego
2) przerwanie wywoływania pierwszego FD wskutek wypłukania składników czynnych w wywoływaczu.
Czas płukania 2 minuty.
Temperatura płukania 33 – 39° C

III. Roztwór odwracający (zadymiający) RE
Celem działania roztworu odwracającego jest spowodowanie zadymienia powstałych kryształów halogenków srebra. Materiał zadymia się solami Sn (III), powodując powstanie utajonego obrazu pozytywowego, który można wywołać w wywoływaczu barwnym CD. Jest to roztwór silnie redukujący, jako główny składnik zawiera chlorek cyny (II) SnCI. Po procesie odwracalnym RE nie wolno stosować płukania, gdyż w celu uzyskania całkowitego odwrócenia obrazu, należy go poddać kąpieli w wywoływaczu barwnym.
Czas płukania 2 minuty.
Temperatura 33 – 39° C

IV. Wywoływacz barwny CD
Pozostające w warstwach nie wywołane kryształy halogenki Ag służą do wytworzenia barwników. Podczas wywoływania barwnego powstają pozytywowe cząstkowe obrazy barwnikowe. W tej fazie obróbki materiał jest pokryty całkowicie srebrem metalicznym, pochodzącym z trzech cząstkowych negatywowych, jak i z trzech obrazów cząstkowych pozytywowych
Czas wywoływania 6 minut. Temperatura 38,0 ą 0,3°C

V. Roztwór kondycjonujący BC
Nie zachodzą żadne zmiany w cząstkowych obrazach srebrowych i barwnikowych. Służy on tylko do przygotowania materiału do utlenienia srebra metalicznego w wybielaczu. Kąpiel BC zapobiega zbyt dużemu przenoszeniu przez materiał alkalicznego roztworu wywołującego barwnego. Między kąpielą kondycjonującą a wybielaniem nie należy stosować płukania, gdyż może to zniwelować działanie BC. Warstwy powinny zawierać resztki roztworu kondycjonującego w chwili przejścia do kąpieli wybielającej. Roztwór BC zawiera min. siarczany, których nieco podwyższone stężenie może doprowadzić do obniżenia gęstości optymalnej maksymalnej Dmax.
Czas 2 minuty
Temperatura 33 -39 °C

VI. Wybielanie BL
Zadaniem wybielacza jest utlenienie srebra metalicznego, tworzącego obrazy pozytywne i negatywne w materiale i przeprowadzenie go w sole halogenkowe. Jaka substancji wybielającej używa się wersenianiu żelaza (III), lub sześciocyjanożelazianu (III) potasu (żelazianocyjanek potasu), który utlenia srebro metaliczne i sam redukuje się do soli żelaza (III).
Czas wybielania: 6min.
Temperatura: 33- 39°C

VII. Płukanie drugie
Stosowane jest, ażeby zapobiec przenoszeniu zbyt dużej ilości składników wybielacza BL do roztworu utrwalacza FX
Czas; 2 min. – 4 min.
Temperatura: 33 ą 39°C

VIII. Utrwalanie FX
Zadaniem utrwalania jest rozpuszczenie wytworzonych w wybielaczu BL halogenków Ag i przeprowadzenie ich w łatwo rozpuszczalne kompleksowe sole tiosoarczanosrebrzanowe. Gdy nie stosuje się płukania między wybielanie i utrwalaniem, utrwalacz należy napowietrzać, gdyż zapobiega się w ten sposób redukcji barwnika niebieskozielonego do jego leukozwiązku przez substancje redukujące (sole żelaza III). Jeśli dojdzie do przeprowadzenia nawet części tego barwnika w leukozwiązek, prowadzi to do przesunięcia odcienia barwnika obrazu w kierunku czerwieni (powstają czerwone cienie obrazu). Do utrwalania materiałów odwracalnych nie wolno stosować utrwalaczy kwaśnych z obróbki czarno-białej, bowiem powodują one zniszczenia barwnika głównie niebieskozielonego. Utrwalacze te, mają niskie pH 5,5
Czas utrwalania 4 min.
Temperatura: 33 – 39°C

IX. Płukanie końcowe (III)
W ostatnim płukaniu rozpuszczają się resztki łatwo rozpuszczalnych soli kompleksowych tiosiarczanosrebrzanowych oraz resztki tiosiarczanu amonu lub sodu (głównego składnika utrwalacza). Chemikalia, pozostające w warstwach wskutek niewystarczającego płukania końcowego, powodują obniżenie trwałości pozytywowych obrazów barwnikowych: zmiany odcieni barwnych, a wręcz do całkowitego zblakniecia obrazów w przyszłości.
Czas trwania: 4 min.
Temperatura: 33 – 39°C

X. Roztwór końcowy (B)
Jest to roztwór stabilizujący, reaguje z niezużytym komponentem barwnika purpurowego, w wyniku czego powstaje bezbarwny związek. Jest to kąpiel niezbędna do ustabilizowania obrazu barwnego.
Czas trwania: 0,5 min.
Temperatura: 33 – 39°C

XI. Suszenie

Reklama